korzysci-z-czytania

W dzisiejszym świecie książka nie jest dla naszych dzieci ani jedynym źródłem informacji, ani głównym elementem rozrywki. Dlaczego zatem wciąż powinny sięgać po książki od najmłodszych lat? Sprawdź najważniejsze korzyści z czytania książek, które pozytywnie oddziałują na każdy obszar życia dziecka: od nauki po relacje z otoczeniem.

Korzyści płynące z czytania książek dotyczą aż pięciu obszarów kompetencyjnych, które są ważne w rozwoju dziecka. Chodzi o komunikację, odpoczynek, inteligencję emocjonalną, koncentrację i rozwój empatii. Profesor Grzegorz Leszczyński, zajmujący się literaturą dla dzieci i młodzieży, uzupełnia: „Nie samym chlebem żyje dziecko, ale miłością, zachwytem, wyobraźnią, radością i smutkiem. Wszystko znajdzie w książce (…)”. Dowiedz się, jak czytanie książek wpływa na poszczególne kompetencje dziecka i zainspiruj się pomysłami na ciekawe aktywności związane z serią książek „Czytam sobie” HarperCollins.

1.   Komunikacyjne korzyści z czytania książek

Czytanie poszerza doświadczenia językowe dziecka, rozwija słownictwo, uczy wyrażać myśli i rozumieć sposoby mówienia innych ludzi. Im bogatszy język, tym sprawniejsze wyrażanie własnego zdania, lepsza umiejętność werbalizowania uczuć i potrzeb. To jednak nie jedyne korzyści z czytania książek. Przeczytane historie uczą dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych, odnajdywania zależności i wyciągania własnych wniosków. Jednym słowem, czytanie kształtuje umiejętność samodzielnego myślenia i formułowania myśli – kompetencje niezbędne do właściwego funkcjonowania w społeczeństwie.

Warto też pamiętać, że słownictwo dziecka i nastolatka najbardziej rozwija się pod wpływem czytania na głos. Dlaczego tak się dzieje? Otóż do głośnej lektury rodzic lub pedagog może wybierać książki z trudniejszym słownictwem, którego dziecko mogłoby nie zrozumieć podczas samodzielnego czytania. Jim Trelease, pedagog i propagator głośnego czytania, zauważa, że:

„Umiejętnością przedszkolną ważniejszą niż wszystkie inne i będącą głównym wyznacznikiem sukcesu lub porażki w szkole jest zasób słownictwa dziecka w momencie rozpoczęcia nauki. Tak, dziecko idzie do szkoły, aby uczyć się nowych słów, ale słowa, które już zna, zaważą na tym, ile z tego, co powie nauczyciel, zrozumie”.

Dowiedz się więcej: Czy warto czytać dzieciom na głos? Poznaj zalety głośnego czytania!

Pomysł na dodatkową aktywność: Rozwiń słownictwo dziecka poprzez językowe zabawy! Na podstawie książki „Kartofel i Werka Blogerka” z serii „Czytam sobie”  wypisz z dzieckiem śmieszne imiona i przydomki dla ulubionych maskotek, zwierząt czy przyjaciół. Zainspirujcie się pomysłami z książki: Werka Blogerka, troll Kartofel, Zazula, tarantula Gertruda.

Kartofel i Werka Blogerka okładka

2.   Wyciszenie się i relaks

Są dzieci, które mają spore trudności ze zrelaksowaniem się, wyciszeniem i odpoczynkiem od nadmiaru stymulacji i wrażeń. Bywają przez to nadmiernie pobudzone i chaotyczne w działaniu.

Czytanie książek to jeden z najlepszych sposobów relaksu. Podróż w świat wyobraźni daje wytchnienie i tak potrzebną współczesnym dzieciom ciszę, zwłaszcza po zbyt długim oglądaniu telewizji czy graniu na komputerze.

Pomysł na dodatkową aktywność: Jeśli Twoje dziecko potrzebuje wyciszenia po gwarnym dniu w szkole, przygotuj mu książki o tematyce przyrodniczej i podróżniczej. Dobrym przykładem tego typu lektury jest książka pt. „Przygoda w Himalajach” o podróżniku i naukowcu Darku, który zaprasza na wycieczkę śladami egzotycznych zwierzętach, takich jak: tar, argali, irbis czy jak.

okładka Przygoda w Himalajach

3.   Rozwój inteligencji emocjonalnej

Samodzielne czytanie wymaga od dziecka podjęcia wysiłku oraz wytrwania w nim dla osiągnięcia celu – przeczytania książki do końca. Wyrabia w dziecku cierpliwość i umiejętność oczekiwania na nagrodę odroczoną w czasie. Nagrodę tym większą, że osiągniętą wyłącznie własną pracą. Realizowanie przez dzieci zadań z tzw. odroczonym efektem wpływa pozytywnie na rozwój ich inteligencji emocjonalnej, niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania psychicznego.

Nauka samodzielnego czytania jest częścią mądrego wychowania, polegającego między innymi na stworzeniu klimatu, w którym nie wszystko musi być szybko, natychmiast. Kształtuje postawę cierpliwości, skupienia i refleksji nad tym, co się robi.

Pomysł na dodatkową aktywność: Świetnym pomysłem na wyrobienie konsekwencji jest czytanie książek w ramach serii. Dzieci chętnie sięgają bowiem po to, co już oswojone. Małemu miłośnikowi nauki podsuń zatem książkę „Jabłko Newtona” z serii „Fakty”, a następnie zainteresuj go innym pozycjami czytelniczymi z tej kategorii.

Jabłko Newtona okładka

4.   Nauka koncentracji

Brak koncentracji u dzieci jest naturalnym zjawiskiem na jednym z etapów rozwoju. Obecnie jednak psychologowie dziecięcy, wychowawcy, a także rodzice napotykają coraz większe trudności w pracy z dzieckiem nad umiejętnością skupiania uwagi. Wynika to z rosnącej liczby bodźców, jaka otacza nas w codziennym życiu. Dzieci bywają niespokojne i nadmiernie pobudzone.

Nieumiejętność skupienia się na rzeczach istotnych sprawia, że stają się niepewne siebie i trudno znoszą porażki. Ćwiczenie koncentracji uwagi to bardzo trudne zadanie, ale niezbędne do prawidłowego rozwoju intelektualnego. Rodzice i bliscy dorośli powinni wspierać dzieci we wszystkich aktywnościach, które pomagają wydłużać czas koncentracji, szczególnie na tych zadaniach, które wymagają niepodzielności uwagi. Jedną z takich aktywności jest właśnie nauka czytania.

Przeczytaj również: Błędy, jakie popełniają rodzice, podczas nauki czytania z dziećmi

5.   Nauka empatii, wrażliwości i otwartości na innych

Treść książki często staje się pretekstem do rozmowy z rodzicami czy rówieśnikami na ważne dla dziecka tematy. Czytanie odpowiednich książek jest polecane jako forma leczenia psychoterapeutycznego dzieci nieśmiałych, nadmiernie agresywnych, z szeroko pojętymi trudnościami w rozwoju emocjonalno-społecznym. Książka może pomóc zarówno w poznaniu sytuacji, z którymi dziecko się nie zetknęło, jak też posłużyć za temat rozmowy o trudnych emocjach, których samo doświadcza.

Pomysł na dodatkową aktywność: Zastanawiasz się, jak nauczyć Twoje dziecko otwartości na inne kultury? Może pomóc Ci w tym literatura, a właściwie książka „Akiko i Helenka” z serii „Czytam sobie” HarperCollins. Do kamienicy głównej bohaterki Helenki wprowadza się Akiko z Tokio i okazuje się, że pomimo różnic kulturowych, dziewczynki mają wiele wspólnego. Na bazie tej książki wypiszcie dania kuchni polskiej i znajdźcie podobne potrawy z Japonii.

akiko i helenka

Korzyści z czytania to nie wszystko, liczy się dobra zabawa

Nie ma wątpliwości, że czytanie jest niezbędne dla rozwoju dzieci. Na szczęście ta konieczność jest zarazem przyjemnością! Sprzyjaharmonijnemu rozwojowi intelektualnemu i emocjonalnemu oraz, co najważniejsze dla samego czytelnika, daje mnóstwo frajdy! Nie patrz więc na same korzyści z czytania, ale ciesz się za każdym razem, kiedy Twoje dziecko sięga po książki.

  • Jako rodzic kibicuj dzieckuw tej nauce. Zamiast sprowadzać czytanie do kolejnej metody stymulującej rozwój dziecka, spróbuj traktować je jak wartościową zabawę lub rozrywkę, którą przecież w gruncie rzeczy jest.
  • Naucz się uznawać za sukces każdą sytuację, w której dziecko samo sięga po książkę: ogląda okładkę, ilustracje, czyta pierwsze słowa, a potem zdania. Wspieraj takie zachowania, okazując zainteresowanie, rozmawiając z dzieckiem o tym, co właśnie obejrzało, przeczytało, co go zainteresowało.
  • Pamiętaj też, aby nigdy nie traktować czytania jak kary! Niektórym rodzicom zdarza się w odpowiedzi na złe zachowanie dziecka, stosować wariant kary „nie ma telewizji – będziesz czytać!”. Kto polubi coś, co musi robić za karę?

Czytanie książek nie jest lekarstwem na wszystkie trudności dzieci w nauce, ale niewątpliwie jest jednym z najlepszych sposobów na ich uniknięcie. Kupując dzieciom zabawki edukacyjne i zapisując je na zajęcia mające rozwijać ich zainteresowania, rodzice często zapominają, że czytanie książek samo w sobie zaspokaja wiele dziecięcych potrzeb, a rodzicom ułatwia życie. Umożliwienie dziecku kontaktu z książką nie wymaga przymusu ani nacisku, pozbawione jest trudności organizacyjno-logistycznych, nie wiąże się z wielkimi nakładami finansowymi. Książka znajduje się wprost na wyciągnięcie ręki.

—————–

Źródła:

J. Trelease, Czytanie na głos, które rozwija dzieci i buduje relacje, pod red. C. Giorgis, Mamania, Warszawa 2022.

Książką połączeni, czyli Mały Czytelnik w bibliotece, Instytut Książki, Kraków 2022.