Nie wiesz, jak pomóc swojemu dziecku w różnych lękowych sytuacjach? W artykule przedstawiamy sposoby na strach u dzieci oraz wyjaśniamy, które lęki są naturalne. Proponujemy Ci też apteczkę z książkami HarperKids. Znajdziesz w niej lektury na różne bolączki: od strachu przed ciemnością po lęk związany z brakiem akceptacji. Sprawdź!
Strach u dziecka w różnym wieku
Zanim przejdziemy do konkretnych sposobów na strach u dzieci, przedstawimy kilka faktów na temat lęków najmłodszych. Psycholożka Joanna Madej w swojej książce „Jak pomóc dziecku, które się boi? O lękach dziecięcych” wyjaśnia, że bywają lęki, które są „normalne” dla danego wieku. Przedstawia niektóre z nich, podając ramy czasowe. Oto wybrane przykłady.
3–4 lata
U dzieci w tym wieku pojawia się lęk przed ciemnością, który może trwać nawet do ósmego roku życia. Charakterystyczny dla trzylatków jest też strach przed niektórymi małymi zwierzętami.
5 lat
Nadal trwa lęk przed ciemnością, ale w tym wieku dzieci obawiają się też włamywaczy, wypadków samochodowych, porwań i sytuacji związanych z możliwością uszkodzenia ciała.
6–9 lat
6 lat to ten czas, kiedy dziecko zaczyna bać się potworów z szafy oraz innych istot nadprzyrodzonych. Dzieci w tym wieku odczuwają lęk przed zasypianiem w samotności i żywiołami, takimi jak burza czy ogień. Na początku lat szkolnych pojawia się też strach przed odrzuceniem rówieśniczym, a w wieku około 9 lat lęk przed śmiercią.
Joanna Madej radzi, by na takie lęki reagować naturalnie, mówiąc na przykład: „W twoim wieku to zupełnie normalne, że się tego boisz”. Jednak gdy dziecko przeżywa je zbyt intensywnie, sięgnij po różne psychologiczne strategie. Dobrym sposobem na strach u dzieci jest też rozmowa o emocjach. Bazą do takich dyskusji mogą być książki o strachu dla dzieci wydawnictwa HarperKids.
Zobacz też: Jak wspierać nieśmiałe dziecko i dodawać mu pewności siebie?
Książki o lęku dla dzieci – 5 sytuacji, w których pomogą opowieści
Jak pokonać strach u dziecka? Czasem wystarczy odpowiednia historia. Dobrze dobrana do sytuacji przywróci poczucie bezpieczeństwa, pomoże nazwać uczucia i pokaże, że dziecko nie jest samo w tym, co przeżywa. Kiedy trudno znaleźć właściwe słowa lub nie wiadomo, jak zacząć rozmowę, z pomocą przychodzą książki o lęku dla dzieci. Oto kilka propozycji z serii „Czytam sobie” HarperKids.
1. Strach przed potworami i duchami
Oswajajcie ten strach poprzez historie z nutką grozy, ale i humorem. Zacznij łagodnie od książki „Zjawa na zamku w Łajsku Dolnym”, która zaprasza czytelnika do świata tajemnic. Okazuje się, że z duchami można rozprawić się w bardzo prosty sposób.
Następnie sprawdźcie opowieść „Baba Jaga i duch puszczy”, która wprowadza motyw koszmarów sennych, ale w humorystycznym tonie.
Jeśli Twoje dziecko lubi dreszczyk emocji, sięgnijcie razem po „Straszne historie”. To ilustrowane adaptacje opowieści, które znają wszyscy: o hrabim Draculi, Frankensteinie czy jeźdźcu bez głowy.
2. Lęk przed odrzuceniem
Rekomendujemy dwie książki z naszej apteczki, które pomagają zrozumieć i przezwyciężyć lęk przed odrzuceniem oraz budować pewność siebie w kontaktach z innymi.
„Karate z bratem” Rafała Witka opowiada o braciach, Igorze i Oskarze, których ciągłe sprzeczki skłaniają ojca do zapisania ich na zajęcia karate. Dzięki treningom chłopcy uczą się samodyscypliny, współpracy i wzajemnego szacunku.
„Oko w oko z diplodokiem” Joanny Jagiełło to opowieść o Brunie, który czuje się wykluczony przez kolegów i koleżanki z klasy. Wszystko zmienia się w trakcie szkolnej wycieczki do Gadolandu.
„Stadnina Rozstaje” Katarzyny Majgier to historia Hani, która po przeprowadzce i zmianie szkoły zmaga się z samotnością. Odnajduje jednak pasję w jeździectwie i uczy się, że bycie sobą to klucz do prawdziwej przyjaźni.
3. Lęk przed śmiercią
Śmierć nie powinna być tematem tabu – nawet wśród najmłodszych. Oswajanie jej pomoże dzieciom przejść w przyszłości przez trudne sytuacje. Co więcej, rozmowy o śmierci rozwijają empatię. Będzie to pomocne w przypadku, gdy ktoś z kolegów Twojego dziecka mierzy się z utratą bliskiej osoby. W tej sytuacji sprawdzi się książka „Tajemnica zielonej butelki”, która w łagodny sposób przybliża emocje najmłodszych związane ze śmiercią rodziców.
Przeczytaj też: Jak rozmawiać z dziećmi o śmierci? 10 praktycznych wskazówek
4. Strach przed żywiołami
Twoje dziecko przeżywa obecnie lęk przed ogniem? Wyjaśnij mu, że najlepszym lekarstwem na takie strachy, jest nauczenie się, jak postępować w sytuacji zagrożenia. Przykładowo z książki „Pożar w fabryce”, dowie się, że wiedza, opanowanie i odpowiedzialność za siebie i innych, pozwolą zaradzić wielu niebezpieczeństwom.
5. Nowe wyzwania
Szukasz sposobów na strach u dzieci związany z podejmowaniem nowych wyzwań? Idealnie w ten temat wpisze się książka „Tajemnica Nawojki”. To opowieść o dziewczynce, która znalazła w sobie na tyle odwagi, by w przebraniu chłopca uczestniczyć w wykładach Akademii Krakowskiej. Rozmawiając z dzieckiem na ten temat, podkreślaj, że warto, tak jak Nawojka, działać w myśl zasady: „Bój się i rób”.
Jak pokonać strach u dziecka? Rozmawiajcie o emocjach na co dzień!
Na koniec polecamy jeszcze jedno literackie wsparcie: „Jak się czują dinozaury. Opowieści 5 minut przed snem”. To zbiór krótkich komiksowych historii dla dzieci 4+, poruszających temat różnych emocji: od lęku po samotność. Jeden z bohaterów, Tyranozaur Reksio, sam budząc lęk w innych, zmaga się ze strachem przed ciemnością. Pomaga mu doktor Diplo, pokazując skuteczne sposoby radzenia sobie z emocjami.
Lęk towarzyszy dzieciom na różnych etapach rozwoju, ale nie musi ich paraliżować. Dzięki sprawdzonym sposobom na strach u dzieci, można oswoić nawet największe potwory. Spróbuj i przekonaj się, jak wielką moc mają opowieści.
Źródła:
Joanna Madej, Jak pomóc dziecku, które się boi? O lękach dziecięcych.