W świecie, w którym dziecko zewsząd otoczone jest różnorodnymi bodźcami takimi jak telewizja, smartfony i komputery, książki i wartość słowa pisanego zdają się schodzić na drugi plan. Często to również brak dobrego przykładu ze strony osób dorosłych, które nie czytają, wpływa na późniejszy rozwój dziecka i jego problemy językowe.
Dlatego mając na uwadze powyższe aspekty, warto zastanowić się, jak wspomóc swoją pociechę w początkowej nauce czytania. Aby lepiej zrozumieć, jak nauczyć dziecko czytać, należy najpierw zapoznać się z kolejnymi etapami procesu nauki czytania.
Czytaj też: Kiedy warto zacząć naukę czytania? na stronie Akademii Mądrego Dziecka.
Etapy nauki czytania
Jagoda Cieszyńska, profesor Uniwersytetu Pedagogicznego pracująca w Katedrze Logopedii, opracowała symultaniczno-sekwencyjną metodę nauki czytania. Dzięki tej metodzie dzieci, które osiągnęły już gotowość czytelniczą, szybciej rozwijają swój język i opanowują litery, wyrazy i całe zdania. Profesor Cieszyńska wyszczególniła pięć etapów nauki czytania:
Etap 1: Od samogłosek prymarnych do sylaby otwartej
Naukę czytania należy rozpocząć od zapoznania małego człowieka z literami pojawiającymi się jako pierwsze w jego rozwoju mowy, a więc samogłoskami ustnymi („a”, „e”, „i”, „o”, „u”, „y”). Zrozumienie związku obrazu poszczególnych liter z ich dźwiękiem uświadomi dziecku, że umie czytać, i zachęci je do dalszej nauki. Kiedy opanuje już samogłoski ustne, można zacząć łączyć je ze sobą, tworząc tzw. sylaby otwarte, np. „eo”, „iu”, a następnie zestawiać ze spółgłoskami, np. „pa”, „ma”.
Etap 2: Od sylaby otwartej do pierwszych wyrazów
Na tym etapie wprowadza się nowe spółgłoski: „s”, „z”, „k”, „g”, „j”, „n” oraz łączenie dotychczas poznanych sylab otwartych w proste słowa, np. „mapa”, „lama”.
Etap 3: Czytanie sylab zamkniętych
Etap ten polega na uczeniu się sylab zamkniętych, a więc odwrotnych do otwartych, np. „ab”, „ic”, a także zupełnie nowo stworzonych – „muk”, „lyk”. Ponadto dziecko ćwiczy czytanie na abstrakcyjnych pseudowyrazach, np. „nol”, „kitume”, które uniemożliwiają zgadywanie.
Etap 4: Czytanie nowych sylab otwartych i zamkniętych
Przedostatni etap charakteryzuje się nauką dwuznaków i spółgłoski „ł”, a także poszerzeniem liczby wyrazów i tekstów czytanych metodą globalną.
Etap 5: Samodzielne czytanie tekstów
To ostatni etap, na którym dziecko powinno samodzielnie czytać specjalnie przygotowane teksty. Odpowiednie książki do nauki czytania można znaleźć w ofercie wydawnictwa HarperCollins, a są to tytuły z serii „Czytam sobie” z poziomu pierwszego, m.in. „Goryl u fryzjera” Rafała Witka, „Smog w centrum miasta” Doroty Łoskot-Cichockiej czy też „Koperta z kotem” Justyny Bednarek.
Dzięki książkom z tego poziomu maluch powinien opanować składanie słów, co ułatwiają krótkie zdania, ćwiczenia z głoskowania w ramkach na stronach oraz od 150 do 200 słów w tekście.
Czytanie może stać się o wiele prostsze również dzięki zestawowi edukacyjnemu „Czytam sobie. Pierwsze słowa”, który zawiera:
- książeczkę pt. „Doktor Ola” Rafała Witka,
- poradnik dla rodziców ze wskazówkami, jak pomóc dziecku w nauce czytania,
- kartonowy alfabet z podziałem na samogłoski i spółgłoski
- oraz karty z wyrazami do układania zdań i z różnymi ilustracjami przedstawiającymi ludzi, przedmioty i zwierzęta.
Za sprawą pięknej oprawy graficznej, staranności wykonania zestawu i jego atrakcyjnej formy, nauka czytania będzie świetną zabawą.
Warto sięgnąć po jeszcze jedną książkę – „Elementarz współczesny”, który pozwoli maluchowi odkryć radość i satysfakcję płynącą z przyswajania kolejnych liter. Przejrzysta struktura książki i wyraziste ilustracje nie tylko wpłyną na poczucie estetyki dziecka, ale także zapobiegną przedwczesnemu zniechęceniu.