Czytanie okiem Jolanty Okuniewskiej, nauczyciela i finalistki konkursu Global Teacher Prize 2016
Czytanie to jedna z kompetencji, którą kształcimy od pierwszych dni dziecka w szkole. Musimy pamiętać, że czytanie towarzyszyło dziecku dużo wcześniej i my wielkich odkryć w tej dziedzinie nie dokonamy. Będziemy opierać się na doświadczeniach dzieci, bazować na tym, co wyniosły z domów i modelować czytelnicze nawyki. Dużo łatwiej nam będzie, gdy dzieci przychodzą do szkoły z gotowością do nowych czytelniczych odkryć, bo po prostu kochają książki i miały z nimi styczność od wczesnego dzieciństwa.
Książki z serii „Czytam sobie” są znakomitą propozycją do przygotowania kącika czytelniczego w klasie. Niewysoka cena pozwoli na zgromadzenie całkiem pokaźnego księgozbioru, z pewnością chętnie pomogą rodzice. Trzy poziomy pod względem trudności pozwolą na osiągnięcie sukcesu każdemu dziecku. Warto od początku zgromadzić w klasowej biblioteczce lektury z każdego poziomu. Uczniowie będą z nich korzystać w czasie przeznaczonym na samodzielne czytanie, czas na relaks, czy po prostu podczas przerw. W mojej klasie niektóre dzieci bardzo chętnie zabierały książki do domu i czytały rodzeństwu, rodzicom lub dziadkom. Tematyka książek jest tak różnorodna, że pozwala na realizację podstawy programowej i może stanowić ciekawy przerywnik regularnych zajęć. Z łatwością wpleciemy wykorzystanie książeczek z tej serii przy realizacji tematów z zakresu przyrody, znanych Polaków, kosmosu, ciekawostek geograficznych, doświadczeń i rozszerzymy dzieciom wiedzę z wielu innych dziedzin.
Jeśli zerkniemy do Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla I etapu edukacyjnego od razu natkniemy się na zapisy związane z czytaniem i kompetencjami bliskimi tej umiejętności. Pierwsze fragmenty poświęcone czytaniu pojawiają się w preambule:
„Zadaniem szkoły podstawowej jest wprowadzenie uczniów w świat literatury, ugruntowanie ich zainteresowań czytelniczych oraz wyposażenie w kompetencje czytelnicze potrzebne do krytycznego odbioru utworów literackich i innych tekstów kultury. Szkoła podejmuje działania mające na celu rozbudzenie u uczniów zamiłowania do czytania oraz działania sprzyjające zwiększeniu aktywności czytelniczej uczniów, kształtuje postawę dojrzałego i odpowiedzialnego czytelnika, przygotowanego do otwartego dialogu z dziełem literackim.
Dzieci, które dużo czytają, mają bogaty zasób słownictwa, z łatwością nazywają swoje uczucia i wchodzą w relacje z rówieśnikami, rzadziej sprawiają kłopoty wychowawcze, mając lepiej rozwiniętą wyobraźnię umożliwiającą obiektywne spojrzenie na zachowania własne i innych, w konsekwencji lepiej radzą sobie z obowiązkami szkolnymi, a także funkcjonowaniem w społeczności szkolnej.
Ważne jest, aby zainteresować ucznia czytaniem na poziomie szkoły podstawowej. Uczeń powinien mieć zapewniony kontakt z książką, np. przez udział w zajęciach, na których czytane są na głos przez nauczycieli fragmenty lektur, lub udział w zajęciach prowadzonych w bibliotece szkolnej. W ten sposób rozwijane są kompetencje czytelnicze, które ukształtują nawyk czytania książek również w dorosłym życiu.”
Treści z zakresu edukacji zdrowotnej, pracy weterynarza, pracy lekarza i dbania o własne zdrowie można zrealizować wykorzystując książeczkę z poziomu 1 pt. „Doktor Ola” autorstwa Rafała Witka. Oprócz tej tematyki na podstawie lektury poćwiczymy z uczniami podział wyrazów na sylaby, pisanie i układanie przepisu na zdrowe śniadanie. Można również poprosić dzieci, by przyniosły pluszaki i pobawić się z nimi w gabinet lekarski/weterynaryjny lub sklep. Wszystko zależy od realizacji celów dydaktyczno-wychowawczych, naszej pomysłowości i zainteresowań uczniów.
W zależności od rodzaju aktywności proponowanych uczniom dzięki tej lekturze realizujemy następujące cele ogólne:
IV. W zakresie poznawczego obszaru rozwoju uczeń osiąga:
1) potrzebę i umiejętność samodzielnego, refleksyjnego, logicznego, krytycznego i twórczego myślenia;
2) umiejętność poprawnego posługiwania się językiem polskim w mowie i piśmie, pozwalającą na samodzielną aktywność, komunikację i efektywną naukę;
3) umiejętność czytania na poziomie umożliwiającym samodzielne korzystanie z niej w różnych sytuacjach życiowych;
8) umiejętność obserwacji faktów, a także umiejętność formułowania wniosków i spostrzeżeń;
9) umiejętność rozumienia zależności pomiędzy składnikami środowiska przyrodniczego;
Cele szczegółowe
I. Edukacja polonistyczna
1. Osiągnięcia w zakresie słuchania. Uczeń:
- słucha z uwagą wypowiedzi nauczyciela, innych osób z otoczenia, w różnych sytuacjach życiowych, wymagających komunikacji i wzajemnego zrozumienia;
3) słucha z uwagą lektur i innych tekstów czytanych przez nauczyciela, uczniów i inne osoby;
5) słucha i czeka na swoją kolej, panuje nad chęcią nagłego wypowiadania się,
2. Osiągnięcia w zakresie mówienia. Uczeń:
3) wypowiada się w formie uporządkowanej i rozwiniętej na tematy związane z przeżyciami, zadaniem, sytuacjami szkolnymi, lekturą czy wydarzeniem kulturalnym;
3. Osiągnięcia w zakresie czytania. Uczeń:
3) wyodrębnia postacie i zdarzenia w utworach literackich, ustala kolejność zdarzeń, ich wzajemną zależność, odróżnia zdarzenia istotne od mniej istotnych, postacie główne i drugorzędne; wskazuje cechy i ocenia bohaterów, uzasadnia swą ocenę, wskazuje wydarzenie zmieniające postępowanie bohatera, określa nastrój w utworze; odróżnia elementy świata fikcji od realnej rzeczywistości; byty rzeczywiste od medialnych, byty realistyczne od fikcyjnych;
7) czyta samodzielnie wybrane książki.
IV. Edukacja przyrodnicza
2. Osiągnięcia w zakresie funkcji życiowych człowieka, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i odpoczynku. Uczeń:
- przedstawia charakterystykę wybranych zajęć i zawodów ludzi znanych z miejsca zamieszkania oraz zawodów użyteczności publicznej: nauczyciel, żołnierz, policjant, strażak, lekarz, pielęgniarz czy leśnik, a ponadto rozumie istotę pracy w służbach mundurowych i medycznych;
6) wymienia wartości odżywcze produktów żywnościowych; ma świadomość znaczenia odpowiedniej diety dla utrzymania zdrowia,
Jak widać nawet książka z poziomu 1 może w znakomity sposób wspomóc pracę nauczyciela w realizacji celów podstawy programowej dla I etapu edukacyjnego.
Seria książek „Czytam sobie” to bogactwo treści edukacyjnych, żywy język, piękne grafiki i tematyka bliska dzieciom.
Jolanta Okuniewska
Finalistka konkursu Global Teacher Prize 2016
Wieloletnia ambasadorka programu eTwinning
Trenerka w programie Zaprogramuj Przyszłość
Honorowy Profesor Oświaty