Marta Guziuk-Tkacz, badaczka wielokulturowości i transkulturowości w kontekście pedagogiki, uważa, że wycofywanie się wobec nowego – innego to naturalna reakcja dziecka, dlatego różnice kulturowe mogą być dla niego przeszkodą w nawiązywaniu relacji. Jak zatem uczyć dzieci tolerancji? Co zrobić, by były otwarte na różne kultury? W tym przypadku sprawdzą się trzy słowa klucze: edukacja, modelowanie i książki przybliżające różne kultury.
Różnice kulturowe – jak je oswoić wspólnie z dzieckiem?
Profesor Amber Williams, która bada wpływ różnic kulturowych na zawieranie przyjaźni wśród młodych ludzi, uważa, że ogromne znaczenie ma otwarta postawa rodziców: „Przekonania rodziców nie mają aż tak wielkiego wpływu na postawy ich dzieci. To, co modelują – to, co widzą ich dzieci – ma ogromne znaczenie. Postawy te prowadzą następnie do bardziej pozytywnych relacji z ludźmi o odmiennych poglądach i pochodzeniu rasowym”.
Co zatem zrobić, by różnice kulturowe nie były dla dzieci przeszkodą w nawiązywaniu relacji? Sprawdź najważniejszewskazówki przygotowane na bazie aktualnych badań.
1. Edukuj się, byś mógł edukować innych
Pogłębiaj swoją wiedzę dotyczącą różnych kultur i swobodnie odpowiadaj na pytania dziecka. Jeśli czegoś nie wiesz, powiedz, że sprawdzisz i wrócisz z odpowiedzią. Dzięki temu różnice kulturowe nie będą tematem tabu w Waszym domu.
Przeczytaj: Jak rozmawiać z dzieckiem o różnych kulturach i pochodzeniu?
2. Dbaj o przyjaźnie międzykulturowe
Jak już podkreślaliśmy w wielu artykułach, dzieci uczą się poprzez modelowanie, czyli obserwowanie i naśladowanie zachowań rodziców. Jeśli widzą, że Ty nawiązujesz przyjaźnie międzykulturowe, dla nich również będzie to naturalne i ważne.
3. Uświadamiaj sobie własne przekonania
Zastanów się nad swoimi przekonaniami dotyczącymi różnych grup kulturowych. Zweryfikuj je i nie powielaj stereotypów.
4. Zapewnij dziecku możliwość kontaktów międzykulturowych
Pojawiajcie się w miejscach, w których możecie mieć styczność z inną kulturą np. na międzynarodowych festiwalach dziecięcych czy piknikach wielokulturowych. Będąc na wakacjach za granicą, szukajcie też towarzystwa osób z innych krajów.
5. Podsuwaj dziecku mądre książki i filmy dotyczące różnych kultur
Szukaj książek, które pokazuję nie tylko różnice kulturowe, ale też podobieństwa. Dzięki temu Twoje dziecko łatwiej zidentyfikuje się z bohaterami tych lektur.
Różne kultury na podstawie książek z serii „Czytam sobie”
Jak w prosty sposób zacząć oswajać różnice kulturowe? Na dobry początek wybierz ciekawe lektury na ten temat. Dziecku w wieku wczesnoszkolnym, które rozpoczęło już przygodę z czytaniem, podsuń książki o przygodach Helenki i jej rówieśniczki z Japonii. To lektury z poziomu 2 serii „Czytam sobie” wydawnictwa HarperCollins. W książce „Akiko i Helenka” pojawienie się w sąsiedztwie koleżanki z Japonii pokazane jest jako szansa na nową przyjaźń. Dla tytułowych bohaterek dwie różne kultury – polska i japońska – są okazją do szukania podobieństw w otaczającym je świecie, także tych kulinarnych.
Pomysł na dodatkową aktywność: Po lekturze książki „Akiko i Helenka” zachęć dziecko do stworzenia własnego breloka z kotkiem maneki-neko – popularnym w kulturze japońskiej. Do wykonania takiej pracy potrzebne będą: folia termokurczliwa, kredki, nożyczki, dziurkacz, kółeczko do breloków, papier do pieczenia. Na folii narysujcie kotka (najlepiej w dużym rozmiarze, bo folia po zapieczeniu bardzo się skurczy), pomalujcie go kredkami, wytnijcie i zróbcie dziurkę. Następnie włóżcie do nagrzanego do 160 ℃ piekarnika na około 60 sekund. Wyjmijcie folię z piekarnika, ostudźcie i przytwierdźcie brelok. Rysunek możecie wykonać np. na podstawie ilustracji kotka maneki-neko z książki „Akiko i Helenka”.
Twoje dziecko złapało bakcyla i zainteresowało się kulturą japońską? Czas na nowość z serii „Czytam sobie” HarperColinns, czyli książkę „Akiko i Helenka. Rewizyta”. Autorka poszła o krok dalej i tym razem pokazała, na jakie bariery kulturowe można natrafić w kontekście relacji z mieszkańcami Japonii. Czy te różnice zaskoczyły Helenkę? Dlaczego Akiko się rozpłakała? W jakim stroju warto pojawić się u koleżanki z innego kraju? Zachęć dziecko, by sięgnęło po powyższą pozycję i znalazło odpowiedzi na wszystkie te pytania.
Pomysł na dodatkową aktywność: Po lekturze książki „Akiko i Helenka. Rewizyta” porozmawiaj z dzieckiem o błędach wynikających z niewiedzy dotyczącej różnic kulturowych. Wyjaśnij, że takie pomyłki się zdarzają i nie powinny powstrzymywać przed budowaniem międzykulturowych relacji.
Międzykulturowość a nauka krytycznego myślenia i tolerancji
Nawet jeśli w Waszym sąsiedztwie czy środowisku szkolnym nie ma dzieci z innych kultur, pamiętaj, że wiedza o różnych krajach i ich zwyczajach będzie dla Twojego dziecka kapitałem na przyszłość. Po pierwsze jej zdobywanie będzie wiązać się z nauką historii, geografii, biologii i języka obcego w praktyce. Podsuwając dziecku np. takie książki jak „Kolumb, całkiem inna historia” czy „Darwin. Opowieść o naszej wielkiej rodzinie”, zachęcisz je nie tylko do poznania faktów, ale też krytycznego myślenia i weryfikowania obiegowych opinii.
Po drugie, jak zauważają autorki poradnika „Międzykulturowość w szkole”, na edukację międzykulturową należy spojrzeć w szerszym kontekście: „(…) można mówić o uczeniu tolerancji dla odmienności – wówczas w każdej klasie znajdują się dzieci, które z różnych powodów wyróżniają się wśród rówieśników”.
Zainspiruj się: Jak rozmawiać z dziećmi o tolerancji? Zbiór najważniejszych zasad
Zastosuj nasze wskazówki w praktyce i spraw, by różnice kulturowe nie były dla Twojego dziecka lub ucznia przeszkodą w nawiązywaniu relacji. Takie przyjaźnie, choć na początku mogą wydawać się trudniejsze, są najlepszą lekcją tolerancji i akceptacji.
—————
Źródła:
https://ctb.ku.edu/en/table-of-contents/culture/cultural-competence/building-relationships/main
http://bc.ore.edu.pl/Content/759/Miedzykulturowosc_w_szkole+1.pdf