Choć pamięć u dzieci w wieku wczesnoszkolnym i szkolnym jest bardzo dobra, to tylko dzięki wspierającym dorosłym mogą ją dobrze wykorzystać i rozwijać. W artykule podpowiadamy, jak to zrobić w atmosferze ciekawości, wsparcia i poczucia bezpieczeństwa. Sprawdź, jak rozwijać pamięć dziecka poprzez kreatywne zabawy i czytanie książek.
Dlaczego rozwój pamięci u dzieci jest tak ważny?
Dzięki dobrej pamięci dziecko lepiej radzi sobie w wielu aspektach związanych z uczeniem się i myśleniem: pisaniem, czytaniem, planowaniem, wykonywaniem zadań zgodnie ze wskazówkami, rozwiązywaniem problemów. Rozwój pamięci u dzieci jest więc ważny w kontekście kształtowania umiejętności przydatnych w szkole. Z drugiej strony możemy też na pamięć popatrzyć, tak jak Bartłomiej Boral, edukator, który przekonuje, że trening pamięci to tak naprawdę trening kreatywności. Do zapamiętywania możesz bowiem zastosować wyobraźnię, a więc skorzystać z narzędzi mnemotechniki.
Pamiętaj też o innym aspekcie pamięci u dzieci – związanym z tworzeniem wspomnień. To, ile zapamiętają one do dorosłości, zależy w dużym stopniu od nas rodziców. Prowadź zeszyt, w którym opisywać będziesz różne zdarzenia z życia dziecka oraz wklejać jego rysunki, bilety z wycieczek etc. Po jakimś czasie wspólnie wracajcie do tych historii i je omawiajcie. Tego typu aktywność pozytywnie wpływa na budowanie wysokiego poczucia własnej wartości u Twojego dziecka.
Pomysł na dodatkową aktywność: Jak rozwijać pamięć u dziecka poprzez mnemotechniki? Jednym z jej narzędzi są rymowanki, dzięki którym łatwiej przyswoić ważne informacje. Jeśli chcesz, by dziecko zapamiętało swój adres, wspólnie ułóżcie na ten temat krótki wiersz np. Nawet gdy stoję na głowie, Wiem, że mieszkam w Krakowie – Na ulicy Gronostajowej dwadzieścia cztery, Czasem pod moim blokiem stoją rowery.
Przeczytaj również: Jak rozwijać wyobraźnię dziecka?
Zabawy rozwijające pamięć i inne pomysły na aktywizację
Poniżej przedstawiamy 10 sprawdzonych pomysłów na to, jak rozwijać pamięć u dziecka. Nie musisz stosować ich wszystkich na co dzień. Na dobry początek wybierz te, które wydają Ci się najłatwiejsze w realizacji np. zabawy rozwijające pamięć.
1. Rozmawiajcie o tym, jak minął dzień
Zachęcaj dziecko do opowiadania o zdarzeniach minionego dnia, zadawaj pytania, dopytuj o szczegóły i emocje związane z tymi wydarzeniami. Pamiętaj, by przeprowadzać takie rozmowy, dopiero gdy dziecko odpocznie po szkole lub przedszkolu i będzie zrelaksowane.
2. Odwołuj się do doświadczeń dziecka
Pokazuj dziecku, jak nowa wiedza nawiązuje do czegoś, co już zna: zdarzeń z przeszłości, sytuacji, przeczytanych książek, odbytych wycieczek.
3. Stosuj zabawy rozwijające pamięć
Jak podkreśla UNICEF, nauka poprzez zabawę jest ważna nie tylko przez okres wczesnego dzieciństwa, ale i później. Buduje ona podejście związane z chęcią uczenia się przez całe życie, wpływa na motywacje i wspiera rozwój pamięci u dzieci.
4. Zachęcaj do zadawania pytań
Pytania w edukacji mają wielką moc. Pomagają dogłębnie zrozumieć temat, a to pierwszy krok do zapamiętania.
5. Niech Twojego dziecko będzie nauczycielem
Poproś, by wyjaśniło Ci różne zagadnienia, których aktualnie się uczy. Jeśli będzie umieć opisać je w przystępnym sposób, to znak, że wiedza została zrozumiana i zapamiętana.
6. Bazuj na ciekawości
Z badań doktora Matthiasa Grubera i jego współpracowników wynika, że im bardziej jesteśmy ciekawi jakiegoś tematu, tym łatwiej nam zapamiętać informacje z nim związane. Warto więc przekazywać wiedzę w interesujący sposób.
7. Postaw na nauczanie pobudzające różne zmysły
Dziecko, które obejrzy zwierzęta w zoo, posłucha instrumentów na żywo lub będzie uprawiało swój mały ogródek, zapamięta łatwiej i na długo.
8. Zadbaj o aktywność na świeżym powietrzu
Dotleniony mózg lepiej zapamiętuje nowe informacje.
9. Pokaż dziecku różne narzędzia mnemotechniki
W edukacji wczesnoszkolnej sprawdzą się rymowanki (o których wspominaliśmy w pierwszym akapicie) oraz pantomimy polegające na odgrywaniu scenek np. związanych z bezpieczeństwem na drodze.
10. Sięgnij po książki
Czytanie rozwija pamięć u dziecka, a głośna lektura jest pierwszym krokiem do nauczenia czytania ze zrozumieniem, a w dalszej perspektywie – zapamiętywania faktów z lektury.
Zainspiruj się: Jak wspierać rozwój muzyczny dziecka? 10 ciekawych pomysłów
Jak rozwijać pamięć u dziecka z wydawnictwem HarperCollins?
Wiesz już, że książki pozytywnie wpływają na rozwój pamięci u dzieci. Jakie zatem lektury wybierać, by uczniowie w wieku wczesnoszkolnym chcieli je czytać? Postaw na serię „Czytam sobie” wydawnictwa HarperCollins, która została stworzona z myślą o początkujących czytelnikach. Sprawdź, w jaki sposób książki te kształtują pamięć najmłodszych czytelników.
1. Odwołują się do zainteresowań dzieci, a więc poruszane w nich zagadnienia można łatwiej zapamiętać.
W serii „Czytam sobie” znajdziesz tytuły niemal z każdej dziedziny: od sportu, poprzez muzykę i balet, aż po przyrodę i historię. Jeśli Twoje dziecko interesuje się kosmosem, podsuń mu książkę „Łazik na Księżycu. O Mieczysławie Bekkerze” – polskim konstruktorze urządzenia przeznaczonego do badania księżyca.
Pomysł na dodatkową aktywność: Jak rozwijać pamięć u dziecka po przeczytanej lekturze? Na bazie książki „Łazik na księżycu” przeprowadź ćwiczenie w duchu mnemotechniki. Wymyślcie wspólnie krótki wierszyk o Mieczysławie Bekkerze i zawrzyjcie w nim kilka ważnych faktów z jego życia. Dzięki temu Twoje dziecko na długo zapamięta tę ważną postać.
2. Zawierają pytania, które można zadać po lekturze i w ten sposób wspierać pamięć u dzieci.
Bardziej krytycznym czytelnikom zaproponuj książki o intrygującej fabule. Z serii „Czytam sobie” polecamy dwa tytuły: „Kto zamawiał koszmarną przygodę?” oraz „Na tropie potwora z Loch Ness”. Po lekturze zadaj dziecku pytania zawarte w książce. Zachęć też do przejrzenia słowniczka znajdującego się na końcu, wyjaśniającego trudniejsze wyrazy. Bo tylko dobre zrozumienie tematu pozwala zapamiętać na dłużej.
3. Zachęcają do stawiania pytań i szukania odpowiedzi w kolejnych źródłach.
Tak się dzieje szczególnie w przypadku książek opisujących prawdziwe przygody, takie jak „Historia pewnego statku. O rejsie Titanica” oraz „Wyprawa Kon-Tiki”. Obie te opowieści bazują na prawdziwych wydarzeniach i mogą być pretekstem do pogłębiania tematu na własną rękę.
Wiesz już jak rozwijać pamięć u dziecka poprzez różne aktywności, ale mamy dla Ciebie jeszcze jedną ciekawostkę. Otóż wspólne spędzanie czasu z dziećmi i zapewnianie im wparcia emocjonalnego mają duży wpływ na rozwój hipokampu – części mózgu odpowiedzialnej za uczenie się i zapamiętywanie. Zatem pamięć u dzieci w dużej mierze zależy od Twojego rodzicielskiego zaangażowania.
Źródła:
https://www.firstfiveyears.org.au/child-development/why-spend-oneonone-time-with-your-child
https://www.eurekalert.org/news-releases/500062
https://www.unicef.org/sites/default/files/2018-12/UNICEF-Lego-Foundation-Learning-through-Play.pdf
B. Boral, Jak ćwiczyć kreatywność u dziecka, „Magazyn Kreda” nr 4/2023, s. 60-62.