Aby mózg dziecka harmonijnie się rozwijał, potrzebuje kontaktu z różnymi bodźcami. Ważnym zadaniem rodziców i nauczycieli jest więc stwarzanie możliwości do próbowania różnych aktywności także z dziedziny muzyki. Sprawdź 10 praktycznych pomysłów na umuzykalnianie dzieci poprzez zabawę!
„Śpiewać każdy może”, czyli skąd się bierze talent muzyczny?
Muzykolog Andrzej Chłopecki podkreślał, że muzykować może każdy, a stwierdzenie, że „słoń nadepnął nam na ucho” jest nadużywane. Wtóruje mu Anna Weber, kompozytorka i autorka książki „Wychowanie przez sztukę”, która uważa, że w genach mogą być zapisane zdolności muzyczne, ale najważniejszą rolę odgrywa tworzenie urozmaiconego środowiska muzycznego i aktywne muzykowanie. Co więcej, dom pełen dźwięków może stworzyć każdy, nie tylko muzyk z wykształcenia.
Krakowska kompozytorka, która prowadzi kanał na YouTube, gdzie dzieli się pomysłami na wychowanie przez muzykę, zachęca do tego, aby na co dzień w domu śpiewać, nucić melodie, tupać, klaskać i pstrykać w rytm muzyki. Jednym słowem – stwarzać warunki do rozwoju muzycznego Twojego dziecka.
Umuzykalnianie dzieci a korzyści w szkole
Naukowcy przekonują, że rozwój muzyczny dziecka we wczesnych latach szkolnych może pomóc mu również w nauce. Potwierdza to artykuł pt. „Skuteczność zajęć muzycznych a czytanie ze zrozumieniem dzieci ze szkół podstawowych. Czy istnieje asocjacyjna korzyść poznawcza?”. Wynika z niego, że dzieci, które uczą się grać na instrumentach, czyli rozwijają zdolności muzyczne, mają bardziej rozwinięte umiejętności poznawcze, łatwiej uczą się czytać i lepiej rozumieją teksty.
Umuzykalnianie dzieci wpływa też na rozwój wyobraźni, kreatywności oraz umiejętności abstrakcyjnego myślenia. Natomiast muzykowanie w grupie daje szereg korzyści związanych z rozwijaniem kompetencji społecznych.
Przeczytaj również: Jak rozwijać inteligencję u dziecka?
Zabawy muzyczne dla dzieci –10 pomysłów z książkami w tle
Na zdolności muzyczne składają się słuch muzyczny, pamięć muzyczna, poczucie rytmu i smak muzyczny. Poniżej znajdziesz listę różnorodnych aktywności, które wpisują się we wszystkie te obszary. Poniższe zabawy muzyczne dla dzieci mogą być realizowane zarówno w domu, jak i w szkole.
1. Słuchajcie różnych gatunków muzyki
Przywołana w pierwszym akapicie Anna Weber, ekspertka od rozwoju muzycznego dzieci, zachęca do sięgania po różne style muzyczne. Podkreśla, że każdy z nich (tak jak różnorodne książki) wnosi inną wartość i kształtuje smak muzyczny. Sięgnij więc po muzykę klasyczną, jazz, elektronikę, piosenki ludowe, rock i rap. Im większa różnorodność, tym lepsza stymulacja słuchu i wyobraźni!
Pomysł na dodatkową aktywność: Aby wprowadzić dziecko w świat muzyki klasycznej, sięgnij po interaktywną książkę wydawnictwa HarperCollins „Poznajemy balet”. Zawiera ona muzyczne fragmenty najbardziej znanych utworów skomponowanych do baletów: Jezioro łabędzie, Dziadek do orzechów czy Sen nocy letniej.
Pasjonatom baletu, którzy sami już czytają, podsuń książkę z serii Czytam sobie „Jezioro łabędzie”, dzięki której poznają historię powstania tego najsłynniejszego baletu świata.
2. Postaw na bajki muzyczne
Bajki muzyczne to ciekawa propozycja dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Dzięki wprowadzeniu tła muzycznego do opowieści dziecko łatwiej wchodzi w świat fantazji i rozwija wyobraźnię. Bajki muzyczne to również świetny sposób na przetrwanie dłuższych podróży z dzieckiem i relaks po szkole.
Sprawdź także: Jak rozwijać wyobraźnie dziecka?
3. Muzykujcie całą rodziną
Na rozwój muzyczny dziecka duży wpływ ma wykonywanie i słuchanie muzyki na żywo. Świetnym pretekstem do domowego muzykowania mogą być Święta i wspólne śpiewanie ulubionych kolęd.
4. Zachęć dzieci do zabaw rytmicznych
Zabawy muzyczne dla dzieci poprawiają koordynację ruchową, rozwijają poczucie rytmu, słuch muzyczny oraz inwencję twórczą. Przykładem tego typu aktywności jest zabawa rytmiczna „Echo”, która polega na wystukiwaniu na instrumencie perkusyjnym (przez nauczyciela lub rodzica) krótkich rytmów i powtarzaniu ich przez dzieci np. za pomocą klaskania.
5. Szukajcie dźwięków w otoczeniu
Rodzinne wycieczki wykorzystajcie na zabawy muzyczne dla dzieci związane z rozpoznawaniem dźwięków i odgłosów zwierząt, ptaków, szumu fal, szeleszczących liści, skrzypiącego śniegu. Tego typu ćwiczenie rozwija percepcję słuchową, która ma ogromne znaczenie w nauce czytania i pisania.
6. Stwórzcie instrumenty muzyczne z rzeczy znalezionych w domu
Może to być ksylofon zrobiony z ośmiu szklanych butelek wypełnionych wodą w różnym stopniu, grzechotka wykonana z puszki i grochu lub marakasy z łyżek.
Pomysł na dodatkową aktywność: Zróbcie instrument dla każdego domownika i zaplanujcie koncert. Jak go zorganizować? Podsuń dziecku książkę „Letni koncert”, w którym opisane są perypetie owadów przygotowujących się do wspólnego występu. By koncert się udał, potrzebne są nie tylko różnorodne instrumenty, ale też dobra organizacja.
7. Zorganizujcie rodzinne karaoke
Tę aktywność możesz zaproponować podczas rodzinnych uroczystości, takich jak Święta czy urodziny. Przekonasz się, że talent muzyczny nie jest potrzebny do tego, by muzyka sprawiała nam radość.
8. Zajęcia muzyczno-plastyczne
Może to być malowanie w rytm muzyki, na przykład kolorowych plam lub stworzenie ilustracji do usłyszanej melodii. To świetna zabawa rozwijająca wyobraźnię dzieci w każdym wieku.
9. Zaproś filharmonię do domu
Na pewno ktoś z Twojego otoczenia ma gitarę, keyboard lub skrzypce. Poproś tę osobę o prezentację instrumentu i minikoncert. Taka domowa filharmonia i indywidualne obcowanie z instrumentem będzie najlepszą zachętą do rozpoczęcia własnych muzycznych poszukiwań.
Pomysł na dodatkową aktywność: Podsuń dziecku książkę „Pan Fortepianek” i porozmawiaj o tym, że muzyka i granie na instrumencie może stać się pasją, która zmieni nasze życie. Zapytaj dziecko, którego instrumentu brzmienie najbardziej mu się podoba.
10. Muzyczny sposób na stres
Muzyka relaksacyjna to najlepszy sposób na odstresowanie się po trudnym dniu w szkole. Zachęć dziecko do położenia się na kanapie, włącz odpowiednie dźwięki (na przykład szum morza, oceanu czy lasu) i opowiadajcie sobie wspólnie o wymarzonych wakacjach.
Pomysł na dodatkową aktywność: Podsuń dziecku książkę „Pudel na dyskotece” i na jej podstawie porozmawiajcie, co oznacza stwierdzenie: „Muzyka łagodzi obyczaje”.
Zadbaj o rozwój muzyczny Twojego dziecka na co dzień
Przedstawione przez nas aktywności mają niebagatelny wpływ na umuzykalnianie dzieci. Powyższe wskazówki możesz łatwo wprowadzić w życie tak, aby stały się częścią codziennych aktywności. Pamiętaj jednak o jeszcze jednej ważnej rzeczy. Chodzi o praktykowanie ciszy, która wyczula najmłodszych na subtelne dźwięki. To bardzo ważne, zwłaszcza w dobie nadmiaru niekontrolowanych bodźców dźwiękowych.